W dniu 13 października 2020 r. w Kole odbyła się Konferencja pt. Woda – wspólne
dobro, wspólny problem. Jej organizatorami były organizacje aktywnie pracujące od wielu lat
na obszarze Wielkopolski na rzecz ochrony środowiska przyrodniczego i stopniowego
odchodzenia od energetyki opartej na węglu brunatnym na rzecz innych nośników energii
(Fundacja „Rozwój TAK – Odkrywki NIE”, Stowarzyszenie Akcja Konin oraz
Stowarzyszenie “Eko-Przyjezierze”. Patronat medialny zapewnił Portal LM.pl. a
moderatorem Konferencji była Pani Iwona Krzyżak Gospodarzem spotkania był Pan Tomasz
Waśniewski z Fundacji Rozwój TAK – Odkrywki NIE. W spotkaniu udział wzięli eksperci,
naukowcy, przedstawiciele ZE PAK i samorządowcy. Całość spotkania można obejrzeć w
archiwum LM.pl https://www.facebook.com/portalLM/videos/344865726796496
Przewodnim tematem była poprawa warunków wodnych w regionie. Dla wszystkich
faktem oczywistym jest, że stan zasobów wodnych na pograniczu Wielkopolski i Kujaw jest
dramatycznie zły. Bardzo niski i nadal obniżający się poziom wód powierzchniowych w
jeziorach, wyschnięte cieki, wysuszone dawne mokradła i torfowiska, czy też usychające
najstarsze drzewostany sosnowe i dębowe, to bardzo niepokojące symptomy tego stanu. O
tych niekorzystnych nie tylko z przyrodniczego punktu widzenia mówił Paweł Kaczorowski z
Nadleśnictwa Miradz. Czynniki odpowiedzialne za ten stan rzeczy mają charakter naturalny i
od człowieka bezpośrednio niezależny (wododziałowe położenie jezior, małe zlewnie,
przewaga parowania nad rocznym zasilaniem opadowym) oraz uwarunkowania, których
sprawcą jest człowiek (dawne melioracje rolnicze i leśne, oddziaływanie odwodnień
górniczych, czy też nieracjonalne korzystanie z wód głębinowych do nawodnień rolniczych).
O tych uwarunkowaniach mówili niemal wszyscy prelegenci: dr Sylwester Kraśnicki, dr
Bogumił Nowak, czy prof. Julian Chmiel. Prof. Maciej Zalewski z Uniwersytetu Łódzkiego
zwrócił tez uwagę na znaczenie czynników globalnych. O ekonomicznych aspektach deficytu
wody w regionie konińskim w produkcji rolniczej mówił dr hab. Benedykt Pepliński z
Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
Sytuację hydrologiczną i przyczyny recesji zasobów wodnych w regionie potrafimy
szczegółowo opisać. Naglącą potrzebą jest podjęcie działań naprawczych. Z informacji
jednego z prelegentów dr Bogumiła Nowaka Dyrektora RZGW w Poznaniu działania takowe
już podjęto. Efektem rozmów zespołu parlamentarno-eksperckiego z Prezesem ZE PAK jest
zmiana warunków pozwolenia wodno-prawnego na przerzut wód z odwodnienia odkrywki
Jóźwin IIB wydana przez RZGW w Poznaniu. Skutkuje to zwiększonym zrzutem wód
kopalnianych do zbiornika Kazimierz Północ i skrócenie okresu jego napełniania do 2 lat.
Długofalową korzyścią zatrzymania wód w regionie będzie zatrzymanie recesji, a z czasem
odbudowa zasobów wodnych Jeziora Powidzkiego. Po wyłączeniu z eksploatacji odkrywki
Jóźwin IIB problemem będzie konieczność wypełnienia zbiornika końcowego na tej
odkrywce. Jej samoczynne napełnienie może trwać przynajmniej 30 lat i przez ten czas będzie
nadal działać drenująco względem jezior. Istnieje więc pilna potrzeba sprowadzenia wody z
zewnątrz – najprawdopodobniej z Kanału Warta-Gopło. Z informacji przekazanej przez prof.
Juliana Chmiela – uczestnika konferencji i jednocześnie członka zespołu parlamentarnoeksperckiego
powołanego przez Poseł Paulinę Hennig-Kloskę wynika, że nad warunkami
realizacji takich działań pracuje zespół ekspercki pod kierunkiem Prof. Jana Przybyłka. W
najbliższym czasie RZGW planuje też inwestycje związane z retencją w zlewni Strugi
Biskupiej (zastawki na wypływach z jez. Ostrowite i z jez. Koziegłowskiego).
Podjęcie działań naprawczych z pewnością będzie kosztowne. O możliwościach
finansowania prac naprawczych (niezależnie od działań rekultywacyjnych za wykonanie
których odpowiedzialny jest ZE PAK) mówiła Pani Izabela Zygmunt z Bankwatch Polska. Z
kolei Pan Maciej Sytek, Prezes Zarządu Agencji Rozwoju Regionalnego w Koninie zwrócił
uwagę, że koncepcja naprawy stosunków wodnych wykraczająca poza powinności w tym
zakresie ZE PAK idealnie wpisuje się w szeroki projekt transformacji społecznej i
gospodarczej czterech powiatów na obszarze których widoczne są skutki prowadzonej
działalność górnicza (koniński, kolski, słupecki i turkowski).
Pan Paweł Jacaszek Wójt gminy Brudzew oraz panie: Katarzyna Czupryniak i
Miłosława Stepień wskazywali, że w sytuacji dramatycznego deficytu wody istotne jest
stosowanie tzw. dobrych praktyk gospodarowania wodą nawet na poziomie gminy,
przedsiębiorstwa, czy każdego gospodarstwa domowego.
Optymistyczne jest nie tylko to, że wszyscy uczestnicy Konferencji przekonani są o
potrzebie podjęcia pilnych działań ratujących zasoby wodne na pograniczu Wielkopolski i
Kujaw. Dobrze, że w trakcie Konferencji i w końcowym panelu dyskusyjnym panowała
atmosfera merytorycznej wymiany poglądów, a nie obrzucania się winami. Optymistycznym
faktem jest włączenie się ZE PAK we wspólny plan działań naprawczych, które wpisują się
merytorycznie w szeroki program restrukturyzacji. Należy mieć nadzieję, że tym razem
działania naprawcze, choć z pewnością podejmowane późno, to zwieńczone zostaną
sukcesem.
Julian Chmiel, uczestnik Konferencji